NOMGON-2 ARKEOLOJİK KAZISI

2019 yılından itibaren Uluslararası Türk Akademisi ile Moğol Bilimler Akademisi Arkeoloji Enstitüsü, Moğolistan’ın Arhangay bölgesindeki Nomgon Vadisi'nde ortak arkeolojik kazılar gerçekleştirmektedir. 2022 yılında bu çalışmalar, Nomgon-2 anıt külliyesinin keşfedilmesiyle önemli bir aşamaya ulaşmıştır. Bu külliyenin, II. Türk Kağanlığı’nın (682–692) kurucusu İlteriş Kutlug Kağan için yapıldığı düşünülmektedir.

Kazılar sırasında, Eski Türkçe, Soğdca ve Çince yazıt, taş heykeller ve çeşitli tören yapılanlamaları gibi önemli eserler gün yüzüne çıkarılmıştır. Yazıtlar, Türk sözcüğüne ve Kutlug unvanına dair en erken kaynak olması bakımından büyük önem taşımakta olup, Türk Kağanlığı’nın erken tarihine dair değerli bilgiler sunmaktadır.

Nomgon-2 külliyesinin keşfi, II. Türk Kağanlığı’nın kökenlerine dair anlayışımızı derinleştirmekte ve İlteriş Kutlug Kağan’ın Türk devlet geleneğindeki merkezi rolünü vurgulamaktadır. Aynı zamanda, Nomgon Vadisi’nin Türk mirası açısından kritik bir bölge olduğunu ortaya koyarak, Türkoloji ve erken Türk uygarlığı araştırmalarına önemli katkılar sağlamaktadır.